Cách giảm ngứa khi bị sán chó mèo

Sán chó mèo thường được nhắc đến trong cùng ngữ cảnh vì chúng có thể gây bệnh tương tự ở người, nhưng về mặt sinh học, chúng là hai loài giun đũa khác nhau với đặc điểm và chu kỳ phát triển riêng.

I. Tổng quan về bệnh sán chó mèo

Bệnh sán chó, còn được gọi là bệnh nhiễm giun đũa chó (Toxocariasis), là một loại bệnh ký sinh trùng gây ra bởi giun đũa sống ký sinh trong cơ thể chó hoặc mèo. Ấu trùng của sán chó có thể lây nhiễm sang người qua tiếp xúc với đất hoặc nước bị ô nhiễm.

Khi xâm nhập vào cơ thể, ấu trùng có thể gây ra một loạt triệu chứng, tùy thuộc vào mức độ nhiễm và cơ quan bị ảnh hưởng. Việc nhận biết các dấu hiệu của bệnh rất quan trọng để có thể điều trị kịp thời và ngăn ngừa biến chứng.

Nguyên nhân: Ngứa do sán chó thường xuất phát từ phản ứng của cơ thể đối với sự hiện diện của ấu trùng trong mô. Khi hệ miễn dịch nhận diện các ấu trùng, nó sẽ kích hoạt các tế bào miễn dịch và giải phóng các chất gây viêm như histamin, dẫn đến ngứa. Ngứa có thể lan rộng và gây khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

II. Dấu hiệu bị sán chó mèo

1. Triệu chứng ngoài da

• Ngứa: Ngứa là triệu chứng phổ biến nhất, do phản ứng viêm của cơ thể với ấu trùng giun. Ngứa có thể lan rộng trên cơ thể hoặc chỉ ở một vài vị trí.
• Nổi mẩn, phát ban: Da có thể xuất hiện các nốt đỏ, phát ban, hoặc các vết sưng, giống với triệu chứng dị ứng.
• Dấu hiệu di chuyển của ấu trùng dưới da: Trong một số trường hợp, có thể nhìn thấy dấu vết hoặc cảm giác ấu trùng di chuyển dưới da, tạo ra những đường hằn hoặc mảng sưng đỏ.

2. Triệu chứng hô hấp

• Ho, khó thở: Ấu trùng giun có thể di chuyển đến phổi, gây ra các triệu chứng giống viêm phổi như ho, khó thở, hoặc đau ngực.
• Khò khè, viêm phổi tái phát: Đối với trẻ em, nhiễm sán chó/mèo có thể gây viêm phổi tái phát, gây ra triệu chứng khò khè và khó thở thường xuyên.

3. Triệu chứng tiêu hóa

• Đau bụng, buồn nôn: Khi ấu trùng giun đũa di chuyển qua ruột, người bệnh có thể cảm thấy đau bụng, buồn nôn hoặc khó tiêu.
• Chán ăn, sụt cân: Những thay đổi trong hệ tiêu hóa có thể dẫn đến mất cảm giác thèm ăn và giảm cân không giải thích được.

4. Triệu chứng thần kinh

• Đau đầu, chóng mặt: Trong một số trường hợp hiếm gặp, ấu trùng có thể di chuyển lên não và gây ra các triệu chứng như đau đầu dai dẳng, chóng mặt hoặc thậm chí co giật.
• Thay đổi hành vi, mất tập trung: Nhiễm giun đũa đôi khi có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh, gây ra thay đổi hành vi hoặc khó khăn trong việc tập trung.

5. Triệu chứng về mắt

• Viêm màng bồ đào, tổn thương võng mạc: Ấu trùng có thể xâm nhập vào mắt và gây ra các vấn đề nghiêm trọng như viêm màng bồ đào hoặc tổn thương võng mạc, có thể dẫn đến mờ mắt hoặc thậm chí mù lòa.
• Đau mắt, nhạy cảm với ánh sáng: Người bệnh có thể gặp phải cảm giác đau, nhức mắt hoặc nhạy cảm với ánh sáng.

6. Các triệu chứng toàn thân khác

• Sốt, mệt mỏi: Phản ứng của cơ thể với nhiễm ký sinh trùng có thể dẫn đến tình trạng sốt nhẹ và cảm giác mệt mỏi kéo dài.
• Sưng hạch bạch huyết: Hạch bạch huyết có thể bị sưng to, đặc biệt là ở vùng cổ, khi cơ thể phản ứng với sự hiện diện của ấu trùng giun.

Các triệu chứng của nhiễm sán chó hoặc mèo rất đa dạng và có thể giống với nhiều bệnh khác. Việc phát hiện và điều trị kịp thời là quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Nếu có nghi ngờ nhiễm bệnh, cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

III. Cách giảm ngứa khi bị sán chó mèo

Giảm ngứa khi bị nhiễm sán chó hoặc sán mèo là một phần quan trọng trong quá trình điều trị, giúp người bệnh giảm khó chịu và ngăn ngừa việc gãi gây tổn thương da. Dưới đây là một số cách giảm ngứa hiệu quả:

1. Sử dụng thuốc kháng histamin

• Thuốc kháng histamin như loratadin, cetirizin, hoặc diphenhydramin có thể giúp giảm ngứa do phản ứng dị ứng của cơ thể với ấu trùng sán.
• Thuốc này hoạt động bằng cách ngăn chặn tác động của histamin – một chất gây ra ngứa và viêm.
• Cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng, đặc biệt nếu người bệnh có các vấn đề sức khỏe khác.

2. Sử dụng thuốc chống viêm steroid

• Các loại kem hoặc thuốc bôi chứa corticosteroid (như hydrocortison) có thể được sử dụng để giảm viêm và ngứa.
• Trong trường hợp ngứa nghiêm trọng, bác sĩ có thể kê đơn corticosteroid dạng uống.
• Lưu ý: Không nên dùng corticosteroid trong thời gian dài mà không có sự chỉ dẫn của bác sĩ vì có thể gây ra tác dụng phụ.

3. Sử dụng kem làm dịu da

• Các loại kem chứa calamin, nha đam, hoặc bơ hạt mỡ có thể giúp làm dịu vùng da ngứa và cung cấp độ ẩm.
• Dầu dừa và các sản phẩm chứa thành phần tự nhiên như tinh dầu tràm trà cũng có tác dụng giảm ngứa và dưỡng ẩm cho da.

4. Tắm với nước ấm và các thành phần tự nhiên

• Muối Epsom: Tắm nước ấm pha với muối Epsom giúp làm dịu da, giảm ngứa và viêm.

• Bột yến mạch: Thêm bột yến mạch vào nước tắm để giảm ngứa tự nhiên. Yến mạch có tính chất làm dịu da và giảm viêm.
• Giấm táo: Pha loãng giấm táo trong nước ấm và dùng để tắm có thể giúp kháng khuẩn và làm giảm ngứa.

5. Điều chỉnh chế độ ăn uống

• Bổ sung omega-3: Omega-3 có trong cá hồi, cá thu, và hạt lanh giúp giảm viêm và hỗ trợ làm dịu các triệu chứng liên quan đến viêm nhiễm.
• Tránh thực phẩm gây dị ứng: Một số thực phẩm như sữa, đậu phộng, hoặc hải sản có thể làm tăng phản ứng viêm trong cơ thể, nên hạn chế khi đang bị ngứa.

6. Sử dụng các biện pháp thư giãn

• Yoga, thiền, và các hoạt động thư giãn: Giảm căng thẳng giúp giảm các triệu chứng ngứa do căng thẳng có thể làm tăng phản ứng viêm của cơ thể.

7. Tránh gãi và bảo vệ vùng da bị ngứa

• Gãi có thể làm tổn thương da, gây nhiễm trùng và làm ngứa trở nên nghiêm trọng hơn.
• Có thể dùng băng gạc hoặc mặc quần áo dài để bảo vệ vùng da bị ngứa, hạn chế việc tiếp xúc và gãi.

Giảm ngứa khi bị sán chó hoặc sán mèo đòi hỏi kết hợp nhiều biện pháp để đạt hiệu quả tốt nhất. Nếu triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị đúng cách.

IV. Tài liệu tham khảo

1. Kiến thức, thái độ và hành vi phòng bệnh giun đũa chó, mèo ở người tại Bệnh viện Trường đại học Trà Vinh

https://tapchi.ctump.edu.vn/index.php/ctump/article/view/680

2. Diversity and prevalence of gastrointestinal helminths of free-roaming dogs on coastal beaches in Ecuador: Potential for zoonotic transmission

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2405939023000291