Chứng ốm nghén khi mang thai

Chứng ốm nghén khi mang thai là một trong những trải nghiệm phổ biến nhất của phụ nữ trong thai kỳ, đặc biệt là trong ba tháng đầu. Đây là giai đoạn cơ thể người mẹ bắt đầu thích nghi với sự hiện diện của thai nhi, dẫn đến những thay đổi hormone mạnh mẽ. Mặc dù ốm nghén thường được coi là một dấu hiệu tích cực cho thấy thai kỳ đang diễn ra bình thường, nhưng cũng có thể gây ra nhiều khó chịu cho người mẹ.

I. Ốm nghén khi mang thai

Ốm nghén là hiện tượng buồn nôn và nôn xảy ra ở nhiều phụ nữ trong thời kỳ mang thai, đặc biệt là trong ba tháng đầu. Triệu chứng này thường bắt đầu từ khoảng tuần thứ 6 và có thể kéo dài đến tuần thứ 12 hoặc lâu hơn.

Ốm nghén có thể gây ra cảm giác khó chịu, ảnh hưởng đến khẩu vị và thói quen ăn uống. Mặc dù không phải ai cũng gặp phải triệu chứng này, nhưng có thể được xem là một dấu hiệu cho thấy thai kỳ đang diễn ra bình thường.

II. Phân loại ốm nghén thai kỳ

Ốm nghén có thể được phân loại thành các dạng chính như sau:

• Ốm nghén nhẹ: Triệu chứng thường chỉ là buồn nôn, xảy ra vào buổi sáng hoặc bất kỳ thời điểm nào trong ngày. Người phụ nữ vẫn có thể ăn uống và duy trì hoạt động hàng ngày mà không gặp nhiều khó khăn.
• Ốm nghén vừa: Kèm theo buồn nôn, người phụ nữ có thể trải qua tình trạng nôn mửa nhiều lần trong ngày. Dù vẫn có thể ăn uống, nhưng cảm giác khó chịu rõ rệt hơn và có thể dẫn đến mất nước nhẹ.
• Ốm nghén nặng: Là dạng nghiêm trọng nhất, với triệu chứng nôn mửa không thể kiểm soát, dẫn đến mất nước nghiêm trọng, giảm cân và ảnh hưởng đến sức khỏe. Người phụ nữ thường cần phải nhập viện để điều trị và bổ sung nước, điện giải.

Việc phân loại này giúp các bác sĩ đánh giá mức độ nghiêm trọng và có phương án điều trị phù hợp cho từng trường hợp.

III. Nguyên nhân dẫn tới ốm nghén thai kỳ

Nguyên nhân gây ốm nghén chưa được xác định rõ ràng, nhưng một số yếu tố chính bao gồm:

• Thay đổi trong cơ thể: Cơ thể phụ nữ mang thai trải qua nhiều biến đổi để thích ứng với thai nhi, điều này có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.
• Yếu tố di truyền: Nếu mẹ hoặc chị em gái có tiền sử ốm nghén, khả năng mắc triệu chứng này ở người phụ nữ mang thai sẽ cao hơn.
• Yếu tố tâm lý: Căng thẳng và lo âu cũng có thể góp phần làm tăng cảm giác buồn nôn.
• Mùi và thực phẩm: Một số mùi hoặc loại thực phẩm có thể kích thích cảm giác buồn nôn, do sự nhạy cảm gia tăng trong thai kỳ.

Những yếu tố này có thể khác nhau ở mỗi người, dẫn đến trải nghiệm ốm nghén không giống nhau.

IV. Triệu chứng ốm nghén thai kỳ

Triệu chứng ốm nghén thường bắt đầu xuất hiện trong giai đoạn đầu của thai kỳ, thường từ tuần thứ 6 đến tuần thứ 8, và có thể kéo dài đến hết ba tháng đầu.

Biểu hiện phổ biến nhất là buồn nôn, thường xảy ra vào buổi sáng nhưng có thể xảy ra bất kỳ thời điểm nào trong ngày. Nhiều phụ nữ cảm thấy khó chịu với mùi thực phẩm hoặc môi trường xung quanh, dẫn đến cảm giác buồn nôn.

Ngoài ra, một số người có thể gặp phải tình trạng nôn mửa, từ nhẹ đến nặng, làm giảm khả năng ăn uống và giữ nước.

Bên cạnh buồn nôn, triệu chứng ốm nghén còn bao gồm cảm giác mệt mỏi, uể oải và mất năng lượng, điều này có thể ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày.

Thay đổi khẩu vị cũng rất phổ biến, với việc thèm ăn những món không ngờ tới hoặc ghét những món từng yêu thích.

Sự kết hợp của các triệu chứng này có thể gây ra cảm giác căng thẳng và lo âu cho nhiều phụ nữ, đặc biệt khi họ không thể duy trì chế độ dinh dưỡng cần thiết trong thai kỳ.

V. Cách giảm triệu chứng ốm nghén khi mang thai

Mặc dù ốm nghén là một phần tự nhiên của thai kỳ, có một số biện pháp có thể giúp giảm bớt triệu chứng:

• Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ăn ba bữa lớn, nên chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để tránh cảm giác no quá mức.
• Ăn thực phẩm dễ tiêu: Bánh quy, trái cây tươi, hoặc các món ăn nhẹ có thể giúp giảm cảm giác buồn nôn.
• Uống đủ nước: Đảm bảo cung cấp đủ nước cho cơ thể, có thể thử nước gừng hoặc trà gừng để giảm buồn nôn.
• Tránh thực phẩm có mùi mạnh: Những món ăn có mùi mạnh có thể làm tăng cảm giác buồn nôn.
• Nghỉ ngơi: Đảm bảo có đủ thời gian nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc.

VI. Khi nào cần gặp bác sĩ

Mặc dù ốm nghén là một triệu chứng phổ biến, nhưng nếu triệu chứng nặng nề hoặc kéo dài, nên tham khảo ý kiến bác sĩ. Một số dấu hiệu cần chú ý bao gồm:

1. Nôn mửa liên tục không thể kiểm soát
2. Mất nước (khô miệng, ít đi tiểu)
3. Giảm cân nhiều trong thời gian ngắn

VII. Kết luận

Ốm nghén là một phần tự nhiên của thai kỳ, nhưng nó có thể gây ra cảm giác khó chịu cho nhiều phụ nữ. Bằng cách thực hiện các biện pháp giảm triệu chứng và theo dõi sức khỏe, hầu hết phụ nữ có thể quản lý tình trạng này một cách hiệu quả.

Nếu có bất kỳ lo lắng nào, hãy luôn tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi.

Tài liệu tham khảo

1. Dulay, A.T. (2024) Chứng nôn nghén nặng, Cẩm nang MSD – Phiên bản dành cho chuyên gia.
2. Lowe, S. A., & Steinweg, K. E. (2022). Review article: Management of hyperemesis gravidarum and nausea and vomiting in pregnancy. Emergency medicine Australasia: EMA, 34(1), 9–15. https://doi.org/10.1111/1742-6723.13909