Phân biệt hăm da và viêm da cơ địa ở trẻ?

Hăm da và viêm da cơ địa là hai tình trạng da phổ biến ở trẻ nhỏ, nhưng có nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị khác nhau. Việc phân biệt rõ ràng hai bệnh lý này giúp cha mẹ chăm sóc trẻ hiệu quả hơn và tránh những biến chứng không mong muốn.

1. Hăm da

Hăm da là tình trạng viêm da do kích ứng hoặc tổn thương bề mặt da, thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt ở vùng da ẩm ướt hoặc bị ma sát nhiều, như vùng mặc tã, nếp gấp da, hoặc bẹn. Đây là hiện tượng phổ biến và thường không nguy hiểm nếu được chăm sóc đúng cách.

Nguyên nhân

Hăm da xảy ra do sự tác động của các yếu tố bên ngoài, đặc biệt là môi trường ẩm ướt. Một số nguyên nhân chính:

• Ma sát: Da trẻ nhỏ rất nhạy cảm, dễ bị tổn thương khi cọ xát với tã lót, quần áo hoặc vùng da khác.
• Độ ẩm: Vùng da mặc tã thường bị giữ ẩm do nước tiểu, phân, hoặc mồ hôi, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và nấm phát triển.
• Chất kích thích: Các sản phẩm như bột giặt, tã không thấm hút tốt, hoặc khăn ướt có thể gây kích ứng da.

Triệu chứng

• Da ở vùng mặc tã, mông, đùi, hoặc bẹn đỏ ửng, có thể xuất hiện vết phồng rộp hoặc bong tróc nhẹ.
• Có cảm giác ẩm ướt, đôi khi kèm mùi hôi.
• Trẻ thường khó chịu, quấy khóc khi tiếp xúc hoặc khi tã cọ vào vùng da tổn thương.

Hăm da thường phát triển nhanh nhưng cũng có thể cải thiện trong vài ngày nếu được chăm sóc đúng cách, giữ vùng da sạch và khô.

Điều trị và phòng ngừa

• Giữ vệ sinh vùng mặc tã: Thay tã thường xuyên, lau rửa sạch bằng nước ấm và thấm khô hoàn toàn trước khi mặc tã mới.
• Dùng kem chống hăm: Sử dụng các loại kem chứa kẽm oxit hoặc lanolin để tạo lớp bảo vệ da.
• Chọn tã phù hợp: Sử dụng tã mềm, có khả năng thấm hút tốt.
• Tránh ma sát: Không mặc quần áo hoặc tã quá chật.

2. Viêm da cơ địa

Viêm da cơ địa (hay Eczema) là một bệnh viêm da mạn tính, thường xuất hiện ở trẻ nhỏ nhưng cũng có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành. Bệnh gây ra tình trạng da khô, đỏ, ngứa ngáy, và có thể bong tróc hoặc nổi mụn nước. Đây là một bệnh không lây nhưng dễ tái phát, đặc biệt khi tiếp xúc với các yếu tố kích thích hoặc dị ứng.

Nguyên nhân

Viêm da cơ địa (Eczema) là bệnh lý mãn tính có liên quan đến hệ miễn dịch và yếu tố di truyền. Nguyên nhân chính bao gồm:

• Di truyền: Trẻ có cha mẹ bị dị ứng, hen suyễn hoặc viêm mũi dị ứng có nguy cơ cao mắc viêm da cơ địa.
• Yếu tố kích thích: Thức ăn (như trứng, sữa, hải sản), bụi, lông thú, hoặc hóa chất trong sản phẩm chăm sóc da.
• Thời tiết: Không khí khô, lạnh hoặc nóng ẩm bất thường có thể làm da mất độ ẩm và khởi phát viêm da cơ địa.

Triệu chứng

• Da khô, ngứa, đỏ và có thể bong tróc ở các vị trí như mặt, cổ, khuỷu tay, đầu gối hoặc vùng da toàn thân.
• Đôi khi xuất hiện mụn nước nhỏ, có thể rỉ dịch, sau đó để lại vảy.
• Tình trạng ngứa tăng lên vào ban đêm, khiến trẻ khó ngủ, quấy khóc.

Viêm da cơ địa thường kéo dài, tái phát nhiều lần và có thể tiến triển nặng hơn nếu không được kiểm soát. Đây là bệnh lý mãn tính, cần điều trị lâu dài.

Điều trị và phòng ngừa

• Dưỡng ẩm da: Sử dụng các loại kem dưỡng ẩm chuyên biệt, giúp giảm khô da và tăng cường hàng rào bảo vệ da.
• Thuốc điều trị: Dùng thuốc kháng viêm, kem steroid hoặc thuốc chống dị ứng theo chỉ định của bác sĩ.
• Tránh tác nhân kích thích: Hạn chế tiếp xúc với các dị nguyên như bụi, lông thú, hoặc thực phẩm dễ gây dị ứng.
• Tăng cường miễn dịch: Chú ý chế độ dinh dưỡng và ngủ nghỉ của trẻ để cải thiện sức khỏe tổng thể.

3. So sánh hăm da và viêm da cơ địa

Tiêu chí	Hăm da	Viêm da cơ địa
Nguyên nhân	– Do ma sát, độ ẩm, vi khuẩn hoặc nấm gây kích ứng.	– Do di truyền, miễn dịch bất thường, hoặc dị ứng.
Vị trí	– Thường ở vùng mặc tã: mông, đùi, bẹn.	– Thường ở mặt, cổ, tay, chân hoặc toàn thân.
Tổn thương	– Da đỏ, ẩm, phồng rộp, đôi khi bong tróc nhẹ.	– Da khô, đỏ, nứt nẻ, có thể có mụn nước hoặc vảy.
Ngứa	– Ít ngứa, chủ yếu gây đau rát.	– Ngứa dữ dội, đặc biệt vào ban đêm.
Diễn biến	– Nhanh chóng cải thiện nếu chăm sóc đúng cách.	– Kéo dài, tái phát nhiều lần, khó điều trị dứt điểm.
Điều trị	– Giữ sạch, khô và dùng kem chống hăm.	– Dưỡng ẩm, tránh dị ứng, điều trị theo bác sĩ.

4. Khi nào cần gặp bác sĩ?

• Hăm da không cải thiện sau 2-3 ngày chăm sóc tại nhà hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng (mủ, sốt, mùi hôi).
• Viêm da cơ địa nặng, lan rộng, hoặc không kiểm soát được triệu chứng ngứa dù đã dùng thuốc và dưỡng ẩm.

Hiểu rõ hăm da và viêm da cơ địa giúp cha mẹ nhận biết và điều trị kịp thời, bảo vệ làn da mỏng manh của trẻ. Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào, nên đưa trẻ đến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị chính xác.

Tài liệu tham khảo

1. https://www.healthline.com/health/diaper-rash#Types.
2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/diaper-rash/symptoms-causes/syc-20371636.
3. https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/dieu-tri-benh-viem-da-co-dia-o-tre-nho-vi